اینترفیس ها - Interfaces

تمام مواردی که در آبجکت اینترفیس تعریف میشوند، باید در آبجکت یا کلاسی که از اینترفیس ارث بری میکند، وجود داشته باشد.

اینترفیس یعنی قرار است تمام اجزای ذکر شده، پیاده سازی شوند (با همان نوع و مجوزهایی که تعیین شده است)

مگر اینکه با علامت (؟) تعیین کنیم که پیاده سازی این مورد اختیاری است، یعنی میتواند در آبجکت نمونه برداری شده وجود داشته باشد و میتواند وجود نداشته باشد.

interface ITestName{
    myName:string;
    myLname:string;
    myAge:number;
    testFunc():void;
    optional ?:string;
}
let mok:ITestName = {
    myName:'mokhtar',
    myAge:24,
    myLname:"mohammadiyan",
    testFunc(){
        console.log(this.myAge);
    }
}
console.log(mok)

نکته : شاید هنگام نوشتن اینترفیس ندانیم که از چه نامی قرار است برای یک خاصیت استفاده شود ولی از وجودش اطمینان داریم. در چنین مواقعی به صورت زیر عمل میکنیم.

[propName:string]:any;

نام خاصیت در آبجکت به عنوان کلید مورد استفاده قرار میگیرد و از نوع رشته است.

خواص فقط خواندنی - ReadOnly

کلمه کلیدی Readonly یک خاصیت درون class , type , interface را تبدیل به خاصیت فقط خواندنی می کند. اعضای readonly می توانند خارج از کلاس قابل دسترسی باشند. اما مقدارشان قابل تغییر نیست. از آنجائیکه اعضای readonly در خارج کلاس قابل تغییر نیستند. باید در declaration اولیه یا سازنده کلاس، اعلان یا مقداردهی شوند .

class Employee {
    readonly empCode:number;
    empName:string;

    constructor(name:string,code:number){
        this.empName = name;
        this.empCode = code; // خاصیت فقط خواندنی درون سازنده، مقداردهی شد
    }
}

let emp = new Employee('Mokhtar',340);
console.log(emp.empName);//Mokhtar
console.log(emp.empCode);//340
emp.empName = "Amir";
console.log(emp.empName);//Amir
emp.empCode = 520;// خطای کامپایلر

شاید در مواقعی بخواهیم که یکی از توابع کلاس یک نمونه یا instance از کلاس ما را به صورت آبجکت در اختیار ما قرار دهد و حتی شاید نیاز باشد آن را درون یک متغیر بریزیم . کلاس را مجهز به این قابلیت بکنیم که از خودش آبجکت ارائه دهد. از چنین کلاسی در هر بار فقط یک آبجکت صادر میشود و آن هم خودش تحویل میدهد.

class OnlyOne{
    private static instance:OnlyOne;
    private constructor(public name:string){}

    static getInstance(){
        if(!this.instance){
            this.instance = new OnlyOne('This is an instance of OnlyOne.');
        }
        return this.instance;
    }
}

let newObj = OnlyOne.getInstance();
console.log(newObj);

کلاس abstract حالتی بین کلاس های معمولی و interface است و کلاسی می باشد که غیرقطعی و ناتمام است و باید در سطح فرزندانش تکمیل شود. بنابراین نمیتوان از کلاس ناتمام نمونه برداری کرد و یک شئ ساخت. 

کلاس abstract میتواند، درون خودش خواص و متودهای معمولی داشته باشد و خودش آن را کامل کرده باشد و تعدادی هم متود داشته باشد که با برچسب abstract، وظیفه کامل کردن آن را به کلاس های فرزندش سپرده باشد.

تایپ اسکریپت به ما این امکان رو میده که با استفاده از کلمه کلیدی abstract یک کلاس abstract ایجاد کنیم. کلاس های abstract عمدتاً برای وراثت است که در آن کلاس های دیگر ممکن است از آن مشتق شوند.

* توجه : ما نمیتوانیم از کلاس های abstract یک نمونه ایجاد کنیم. این قابلیت را ندارند که از روی آنها آبجکت بسازیم.

* یک کلاس abstract به طور معمول شامل یک یا چند متود abstract یا اعلان های خواص است.

* کلاسی که از یک کلاس abstract، ارث بری میکند یا extend میشود. در واقع قصد گسترش کلاس را دارد و باید تمام متودها و خواص abstract را درون خودش تعریف کند.

در مثال زیر کلاس انتزاعی Person شامل یک متود اتزاعی find و همچنین یک متود معمولی display است. چون متود find یک متود انتزاعی است، پس حتماً باید در کلاس Employee که از کلاس Person مشتق شده، تعریف شود.

کلاس Employee باید تمام متودهای abstract موجود در کلاس Person را پیاده سازی کند و انجام دهد، در غیر اینصورت کامپایلر اعلام خطا میکند.

abstract class Person{
    name:string;
    constructor(name:string){
        this.name = name;        
    }
    display(){
        console.log(this.name);
    }
    abstract find(str:string):Person
}
//-------------------------------------------------
class Employee extends Person{
    empCode:number;
    constructor(name:string,code:number){
        super(name);
        this.empCode = code;
    }
    find(name:string){ // متودی که حتماً باید پیاده سازی میشد
        // مثلاً اجرای درخواست آجاکس برای دریافت کارمند از دیتابیس
        return new Employee(name,1);
    }    
}

let emp:Person = new Employee("Mokhtar",5420);
emp.display();
let emp2:Person = emp.find('Amir');
console.log(emp2.name)

خواص abstract هم دقیقاً همانند متود abstract در صورتی که در کلاس abstract موجود باشند، تعریف و پیاده سازی آنها در کلاس مشتق شده الزامی است.

static:

از قابلیت های ES6 است و بنابراین در تایپ اسکریپت نیز وجود دارد.

اعضای استاتیک یک کلاس با استفاده از نام کلاس و یک نقطه قابل دسترسی هستند و نیازی نیست برای دسترسی به آن از روی کلاس نمونه سازی انجام شود.

<className> . <StaticPeroperty>

اعضای استاتیک با کلمه کلیدی static تعریف میشوند.

class Circle{
    static pi:number = 3.14;
}

console.log(Circle.pi);

متودهای استاتیک:

class Circle{
    static pi:number = 3.14;
    static calculateArea(radius:number){
        return this.pi*radius*radius;
    }
}

console.log(Circle.calculateArea(5))

در متود calculateArea با کلمه کلیدی this به خاصیت pi دسترسی پیدا کردیم. میتوانستیم به جای this از نام کلاس یعنی Circle هم استفاده کنیم. استفاده از هر دو روش امکان پذیر است.

this.pi // معمولا وقتی استفاده میشود که هم متود وهم خاصیت، هر دو استاتیک هستند
Circle.pi // معمولا وقتی استفاده میشود که متود استاتیک نیست ولی خاصیت استاتیک است

نکته مهم :

نه کلاس و نه متود سازنده اش نمیتوانند استاتیک باشند.

تصور کنید یک کلاس فقط شامل خواص و متودهای استاتیک باشد، بنابراین نمیتوان از آن کلاس یک شئ ایجاد کرد چون هیچ رفتار خاصی از هیچ نوعی از خودش بروز نمیدهد. در چنین کلاسی بهتر است خواص و متودهای Helper یا کمکی تعریف کنیم که عمومی هستند و به سایر اعضای کلاس های ما وابستگی ندارند.

عموماً متودهای کمکی در یک برنامه به صورت مکرر فراخوانی شده و نیاز است که به سرعت در دسترس باشند.

متودهای getter و setter

با توجه به مثال زیر که کامنت گذاری شده میتوانید به راحتی مفهوم توابع get و set را متوجه شوید:

class Planet {
    private _color:string = "Green";

    get color(){
        return this._color;
    }
    set color(val:string){
        this._color = val;
    }
}

let planet = new Planet();
console.log(planet.color); // Get این یعنی
planet.color = "blue";     // Set این یعنی
console.log(planet.color)

کلاس های فرزند و تابع سازنده constructor

در صورتی که کلاس فرزند نیاز به متود سازنده جدید و مخصوص خودش را داشته باشد. باید تابع ()super درون متود سازنده اش قرار بگیرد.

class Mok extends Person{
    favorites ="typescript";
    constructor(name:string,public userName:string){
        super(name,userName);
    }
}

()super :

یعنی متود سازنده کلاس والدکه پارامترهایش باید حتماً وارد شوند، البته اگر پارامترها مقدار پیشفرض نداشته باشند. اگر مقدار پیشفرض داشته باشند استفاده از تابع super به تنهایی کافیست. سپس پارامترهای مخصوص سازنده فرزند را میتوانیم اضافه کنیم. یعنی اول باید تکلیف سازنده والد روشن شود بعد نوبت سازنده کلاس فرزند است.

به عبارت دیگر پارامترهای کلاس والد، خواص مورد نیاز کلاس والد هستند. که باید از همان اول مقدار داشته باشند یا از همان اول در خود کلاس والد و یا از طریق super در کلاس فرزند.

نمونه برداری برای ساخت کلاس جدید

کلاس فرزند، همه خواص و متودهای کلاس والد و حتی متود سازنده اش را به ارث می برد. اگر متود سازنده کلاس والد، 2 پارامتر دریافت میکند، کلاس فرزند حتی اگر متود سازنده برایش تعریف نکرده باشیم. از متود سازنده کلاس والد استفاده میکند.

کلمه کلیدی extends برای تعریف کلاس فرزند با توجه به کلاس تعریف شده در پست قبلی:

class Mok extends Person{
    favorites ="typescript"
}

const mok = new Mok("mokhtar","12");
console.log(mok)

خروجی

Mok {
  userName: '12',
  name: 'mokhtar',
  age: 34,
  favorites: 'typescript' 
}

استفاده از کلاس ها برای ایجاد اشیا

مجوزهای دسترسی به خواص و متودهای کلاس:

public : پیشفرض - هم در خود کلاس و هم در خارج کلاس قابل دسترسی و استفاده است.

protected : فقط درون کلاس جاری(خود کلاس) و فرزندان کلاس قابل دسترسی است. یعنی در کلاس های فرزند نیز میتوان با کلمه کلیدی this به خواص و متودهای protected دسترسی داشت.

private : فقط و فقط در خود کلاس قابل استفاده است و حتی فرزندان کلاس نمیتوانند به خواص و متودهای private دسترسی داشته باشند.

مثال کلاس :

class Person {
    name:string; // default is public accesor
    private type:string;
    protected age:number;

    constructor(name:string,public userName:string){
        this.name = name;
    }
}

const person = new Person("Mokhtar","Mohammadiyan");
console.log(person)
console.log(person.name)

نکنه مهم : پارامترهایی که در constructer تعریف میشوند هم خواص کلاس هستند که به صورت ورودی دریافت میشوند.

متودهای درون کلاس و دسترسی به یکدیگر

class Person {
    name:string; // default is public accesor
    private type:string;
    protected age:number;

    constructor(name:string,public userName:string){
        this.name = name;
        this.age = 34;
    }

    printAge():void{
        this.setType("Old Guy");
        console.log(this.age);
    }

    setType(type:string):void{
        this.type = type;
        console.log(this.type);
    }
}

const person = new Person("Mokhtar","Mohammadiyan");
person.printAge();
person.setType("Old");

اگر متود setType را به صورت private تعریف کرده بودیم، فقط در داخل کلاس قابل استفاده بود و در مثال فوق ما پیغام خطای کامپایلر مواجه میشدیم. 

Overview ES6

// Let & Const & Block Scope
let name = "Mokhtar";
const myName = "Mokhtar"

// Arrow Functions
// on line without {} & return
let onLineFunc = ()=>"Mokhtar";
// on parameter without ()
let onParamFunc = val=>val+10
// another example
let es6Func = ()=>{
    return "I'm ES6 Function.";
}
// function with default parameters
let defParams = (val = 0){
    return val+10;
}


// Spread & Rest 
// spread
const nums = [1,2,6,9];
console.log(Math.max(1,2,5,6,7,8,9,15));
console.log(Math.max(...nums))
// rest
const Rest = (...args)=>{
    return console.log(args[0])
}
let arr = [1,2,6,9];
Rest(arr)

// Destructuring Arrays
const favos = ["ts","js"];
const [fav1,fav2] = favos; // same as fave1 = favos[0] and fav2 = favos[1]

// Destructuring Objects
const userData = {userName:"Mokhtar",userAge:34};
const {userName,userAge} = userData; // same as userName = userData.userName and userAge = userData.userAge

// تفاوت با آرایه در این است که حتما باید از نام خواص آبجکت استفاده شود که البته راه حل دارد
const {userName:theName,userAge:theAge} = userData;
console.log(theName);

// Template Literals قالب بندی متون
// بدون نیاز به شکستن خطوط
let TempText = `
    This is line one
    and my name is ${theName}
`;
console.log(TempText)